Con đường trở thành kỳ thủ chuyên nghiệp Kỳ thủ chuyên nghiệp (Shogi)

Mục này giải thích các cách thức để trở thành kỳ thủ chuyên nghiệp.

Cách thông thường

Cách thông thường để trở thành kỳ thủ chuyên nghiệp là tham gia Trường Đào tạo Kỳ thủ (新 (しん)進 (しん)棋 (き)士 (し)奨 (しょう)励 (れい)会 (かい) (Tân tiến Kỳ sĩ Tưởng lệ hội), shinshin kishi shōreikai?, "hội khuyến khích kỳ thủ mới"), thường gọi tắt là shōreikai. Để gia nhập Trường Đào tạo cần được một kỳ thủ chuyên nghiệp giới thiệu, và phải đạt được thành tích thi đấu nhất định ở một Hội Nghiên cứu cấp thấp hơn hoặc vượt qua bài thi vào Trường Đào tạo[lower-alpha 21]. Thông thường một học viên sẽ bắt đầu gia nhập Trường Đào tạo ở Lục cấp (6-kyu). Mỗi khi đạt được thành tích nhất định, học viên sẽ được thăng 1 cấp hoặc 1 đẳng[lower-alpha 22]. Khi học viên được thăng lên Tam đẳng (3-dan), học viên sẽ tham gia Giải Tam đẳng (三 (さん)段 (だん)リーグ, sandan rīgu?, "League Tam đẳng") được tổ chức 6 tháng 1 lần (1 kỳ). Học viên hoàn thành Giải Tam đẳng xếp hạng nhất hoặc nhì, hoặc nhận 2 điểm thăng cấp (xếp hạng 3 được nhận 1 điểm) sẽ được thăng lên Tứ đẳng và đồng thời trở thành kỳ thủ chuyên nghiệp (và được kết nạp vào Liên đoàn). Ngay cả khi chỉ mới đạt Lục cấp chuyên nghiệp, kỳ thủ đã nằm trong hàng kỳ thủ nghiệp dư hàng đầu của tỉnh, và chỉ có những nam nữ thiếu niên đạt đến trình độ như vậy mới có thể vào Trường Đào tạo và cạnh tranh nhau để trở thành kỳ thủ chuyên nghiệp. Dẫu khắc nghiệt là vậy, chỉ có khoảng 15% học viên Trường Đào tạo có thể trở thành kỳ thủ chuyên nghiệp.

Bài thi Kết nạp Kỳ thủ chuyên nghiệp

Sau khi Segawa Shōji được phép trở thành kỳ thủ chuyên nghiệp, một con đường mới được mở ra cho các kỳ thủ nghiệp dư có thể trở thành kỳ thủ chuyên nghiệp. Vào tháng 4 năm 2014, Liên đoàn Shogi Nhật Bản chính thức áp dụng quy chế Bài thi Kết nạp Chuyên nghiệp (プロ編 (へん)入 (にゅう)試 (し)験 (けん), puro hennyū shiken?)[13], đổi tên thành Bài thi Kết nạp Kỳ thủ chuyên nghiệp (棋 (き)士 (し)編 (へん)入 (にゅう)試 (し)験 (けん) (Kỳ sĩ Biên nhập Thí nghiệm), kishi hennyū shiken?)[14] vào tháng 10 năm 2019[15][16]. Theo chế độ này, các kỳ thủ nghiệp dư và Nữ Lưu kỳ sĩ có thể trở thành kỳ thủ chuyên nghiệp mà không cần thông qua Trường Đào tạo. Dưới đây là quy chế bài thi hiện tại được quy định từ ngày 5 tháng 2 năm 2021[17][18]. Lệ phí dự thi là 500.000 Yên (chưa tính thuế tiêu thụ)[13][19].

Điều kiện dự thi

Thí sinh phải là kỳ thủ nghiệp dư hoặc Nữ Lưu kỳ sĩ đã tham gia trong các giải đấu chính thức ở suất dành cho kỳ thủ nghiệp dư/Nữ Lưu, và thỏa mãn một trong các điều kiện sau đây. Thêm vào đó, thí sinh cũng phải được một "thành viên Liên đoàn từ Tứ đẳng trở lên[14]" (kỳ thủ chuyên nghiệp) giới thiệu[13].

  1. Giành chiến thắng ít nhất 10 ván chính thức và trong khoảng thời gian của 10 ván này đạt tỉ lệ thắng từ .650 trở lên[13].
  2. Đạt thành tích cụ thể sau đây ở các giải đấu chính thức (quy định bổ sung vào tháng 2 năm 2021):[20]
(Xem bảng dưới đây)
Các giải đấu chính thức đủ điều kiện xétSuất tham dựYêu cầu để đủ điều kiện dự Bài thi lên chuyên (ước tính số ván thắng cần thiết)
Giải danh hiệuLong Vương ChiếnSuất dành cho kỳ thủ nghiệp dưSuất dành cho Nữ Lưu kỳ sĩChiến thắng tổ ở Vòng Xếp hạng (trong trường hợp Tổ 6 là thắng 6-7 ván)Trong trường hợp không đạt được các điều kiện bên trái, giành ít nhất

10 ván thắng và trong thời gian đó phải đạt tỉ lệ thắng .650 trở lên
(Ví dụ thành tích: 10-5, 12-6, 13-7, 15-8, 17-9, v.v.)

Vương Vị Chiến
-
Suất dành cho Nữ Lưu kỳ sĩVào Vòng Xác định Khiêu chiến giả (thắng 4-5 ván vòng Sơ loại)
Vương Tọa Chiến
-
Suất dành cho Nữ Lưu kỳ sĩVào Vòng Tứ kết - Vòng Xác định Khiêu chiến giả (thắng 7-8 ván vòng sơ loại + 1 ván VCK)
Kỳ Vương ChiếnSuất dành cho kỳ thủ nghiệp dưSuất dành cho Nữ Lưu kỳ sĩVào Vòng Tứ kết - Vòng Xác định Khiêu chiến giả (thắng 4-5 ván vòng sơ loại + 2 ván VCK)
Duệ Vương Chiến [lower-alpha 23](Suất dành cho kỳ thủ nghiệp dư)(Suất dành cho Nữ Lưu kỳ sĩ)
-
Kỳ Thánh Chiến
-
Suất dành cho Nữ Lưu kỳ sĩVào Vòng Tứ kết - Vòng Xác định Khiêu chiến giả (thắng 7 ván vòng sơ loại + 1 ván VCK)
Giải chính thức không danh hiệuCúp Asahi mở rộngSuất dành cho kỳ thủ nghiệp dưSuất dành cho Nữ Lưu kỳ sĩVào Vòng Bán kết của Vòng Chung kết (thắng 5-6 ván vòng sơ loại + 2 ván VCK)
Ngân Hà ChiếnSuất dành cho kỳ thủ nghiệp dưSuất dành cho Nữ Lưu kỳ sĩVào Vòng Bán kết của Vòng Chung kết (thắng 3 ván trở lên vòng bảng + 2 ván VCK)
Cúp NHK
-
Suất dành cho Nữ Lưu kỳ sĩVào Vòng Bán kết của Vòng Chung kết (thắng 4 ván VCK)
Tân Nhân Vương ChiếnSuất dành cho kỳ thủ nghiệp dưSuất dành cho Nữ Lưu kỳ sĩVô địch (thắng 5-6 ván)
Cúp YAMADASuất dành cho kỳ thủ nghiệp dư
-
-
Kakogawa Thanh Lưu ChiếnSuất dành cho kỳ thủ nghiệp dưSuất dành cho Nữ Lưu kỳ sĩ
-
  • Các giải đấu chính thức sau đây có suất dành cho kỳ thủ nghiệp dư:
    • Giải danh hiệu: Long Vương Chiến, Kỳ Vương Chiến, Duệ Vương Chiến[lower-alpha 24]
    • Giải không danh hiệu: Cúp Asahi mở rộng, Ngân Hà Chiến, Tân Nhân Vương Chiến, Cúp YAMADA Challenge, Kakogawa Thanh Lưu Chiến
  • Các giải đấu chính thức sau đây cùng với 7 giải đấu trên (trừ Cúp YAMADA Challenge) có suất dành cho Nữ Lưu kỳ sĩ:
    • Vương Vị Chiến, Vương Tọa Chiến, Kỳ Thánh Chiến và Cúp NHK
Phương thức của bài thi
  • Thí sinh phải nộp đơn đăng ký dự thi trong vòng 1 tháng kể từ khi đủ điều kiện dự thi[13]. Bài thi gồm có 5 ván đấu với 5 kỳ thủ chuyên nghiệp khác nhau, thí sinh cần chiến thắng 3 ván để vượt qua bài thi. Các kỳ thủ giám khảo được lựa chọn theo thứ tự số hiệu kỳ thủ giảm dần, tức là các kỳ thủ mới nhất tại thời điểm tiếp nhận đơn đăng ký dự thi. Sau 2 tháng kể từ ngày tiếp nhận đơn đăng ký dự thi, cứ mỗi 1 tháng sẽ diễn ra 1 ván đấu. Bài thi kết thúc khi thí sinh thắng 3 ván hoặc thua 3 ván, sau đó sẽ không thi đấu thêm[13].
  • Nếu thí sinh giành chiến thắng 3 trong tổng số 5 ván, thí sinh vượt qua bài thi và được chính thức công nhận là kỳ thủ chuyên nghiệp (Tứ đẳng, xếp vào Free Class tại Thuận Vị chiến) vào ngày 1 tháng 4 hoặc ngày 1 tháng 10 (tùy vào ngày nào đến trước).[13]
  • Thời gian cho mỗi ván đấu là 3 tiếng mỗi bên theo thể thức đồng hồ bấm giây. Trong ván 1 Tiên - Hậu sẽ được xác định bằng furigoma, trong các ván tiếp theo thí sinh sẽ thay đổi luân phiên Tiên - Hậu theo kết quả furigoma của ván 1.[13]
Danh sách thí sinh đủ điều kiện dự thi Bài thi Kết nạp Kỳ thủ chuyên nghiệp
Tên thí sinh
(thành tích đủ điều kiện dự thi)
Mùa giải thực hiện bài thiKết quả bài thi
(5 ván thắng 3)
Imaizumi Kenji10-420143-1 / Đỗ
Inaba Satoshi10-4(2016)
(Không nộp đơn
đăng ký dự thi)
Kaku Hakuyō10-4(2016)
(Không nộp đơn
đăng ký dự thi)
Orita Shōgo10-220193-1 / Đỗ
Satomi Kana10-42022
(tháng 8-12)
0-3 / Trượt
Koyama Reo10-52022
(tháng 11-3)
3-1 / Đỗ
Trước khi đặt quy định về bài thi (lúc này bài thi là 6 ván thắng 3)
Hanamura Motoji-19444-2 / Đỗ
Segawa Shōji17-620053-2 / Đỗ
Thực trạng tổ chức bài thi

Đến nay đã có 6 người đủ điều kiện dự thi Bài thi Kết nạp Kỳ thủ chuyên nghiệp, gồm có Imaizumi Kenji, Inaba Satoshi, Kaku Hakuyō, Orita Shōgo, Satomi Kana và Koyama Reo.[21] Koyama là người duy nhất đủ điều kiện tham gia Bài thi lên chuyên mà chưa từng qua đào tạo tại Trường Đào tạo Kỳ thủ. 5 người còn lại đều đã từng là học viên Trường Đào tạo, và 4 trong số 5 người đó (Imaizumi, Kaku[22], Orita và Satomi) và trường hợp ngoại lệ trước đó là Segawa đều đã từng đạt Tam đẳng.

  • Thành tích tổng cộng của tất cả các thí sinh là 9 thắng 6 thua[23].
  • Vào tháng 9 năm 2014, cựu Tam đẳng Trường Đào tạo là Imaizumi Kenji đạt đủ điều kiện dự thi với thành tích 10-4 (tỉ lệ thắng .714) tại Long Vương Chiến, Cúp Asahi mở rộng và Ngân Hà Chiến, trở thành người đầu tiên thực hiện Bài thi lên chuyên.[24] Imaizumi giành chiến thắng thứ 3 vào ngày 12 tháng 8, vượt qua kỳ thi với thành tích 3-1[25] và được thăng lên Tứ đẳng chuyên nghiệp vào ngày 1 tháng 4 năm 2015.
  • Vào tháng 6 năm 2016, Inaba Satoshi và Kaku Hakuyō đạt đủ điều kiện dự thi nhưng không nộp đơn dự thi.
  • Vào tháng 8 năm 2019, Orita Shōgo giành nhiều trận thắng ở Ngân Hà Chiến với thành tích 10-2 (tỉ lệ thắng .833) và tuyên bố sẽ nộp đơn dự thi.[26] Vào ngày 25 tháng 2 năm 2020, sau khi giành chiến thắng thứ 3, Orita đã vượt qua bài thi với thành tích 3-1.[27] Orita được thăng lên Tứ đẳng, trở thành kỳ thủ chuyên nghiệp vào ngày 1 tháng 4 cùng năm.
  • Vào tháng 5 năm 2022, Nữ Lưu kỳ sĩ Satomi Kana đã giành ngôi nhất Tổ 8 tại Vòng Sơ loại Kỳ Vương Chiến kỳ 48, qua đó trở thành người phụ nữ đầu tiên bước vào Vòng Chung kết một giải đấu shogi chính thức, cũng là người phụ nữ đầu tiên đủ điều kiện dự Bài thi lên chuyên với thành tích 10-4 (tỉ lệ thắng .714). Vào ngày 24 tháng 6 năm 2022, đơn đăng ký dự thi của Satomi được chấp thuận[28]. Trong khoảng thời gian từ tháng 8 đến tháng 12 - khoảng thời gian tổ chức Bài thi, Satomi đồng thời cũng phải tham gia 5 loạt trận tranh danh hiệu Nữ Lưu, bao gồm 3 loạt trận phòng thủ danh hiệu (Nữ Lưu Vương Tọa Chiến, Nữ Lưu Vương Tướng Chiến và Thương Phu Đằng Hoa Chiến) cùng với 2 loạt trận khiêu chiến danh hiệu (Thanh Lệ Chiến và Bạch Linh Chiến). Với kết quả 0-3, Satomi trở thành người đầu tiên không vượt qua Bài thi lên chuyên.
  • Vào ngày 13 tháng 9 năm 2022, Koyama Reo giành chiến thắng tại Bán kết Tổ 6 - Vòng Sơ loại Cúp Asahi mở rộng lần thứ 16, qua đó sở hữu thành tích 10-5 (tỉ lệ thắng .667) và đủ điều kiện dự thi. Trước đây Koyama đã từng dự bài thi thăng lên Tam đẳng vào năm 2016 nhưng không đỗ, như vậy Koyama trở thành người đầu tiên trong lịch sử đủ điều kiện dự Bài thi lên chuyên mà chưa từng là học viên của Trường Đào tạo. Đơn đăng ký của Koyama được chấp thuận vào ngày 28 tháng 9 và bài thi được tổ chức từ tháng 11 năm 2022 đến tháng 3 năm 2023 với 5 giám khảo giống như bài thi của Satomi ở trên[29]. Bài thi của Koyama và của Satomi được thực hiện nối tiếp nhau, như vậy đây là lần đầu tiên có nhiều hơn 1 người tham dự Bài thi lên chuyên trong cùng 1 năm[lower-alpha 25]. Vào ngày 13 tháng 2 năm 2023, Koyama giành được chiến thắng thứ 3, qua đó vượt qua bài thi với kết quả 3-1 và được thăng lên Tứ đẳng chuyên nghiệp vào ngày 1 tháng 4 cùng năm.
  • Một số trường hợp đạt gần đủ điều kiện
    • Vào tháng 7 năm 2020, Nishiyama Tomoka (hiện nay là Nữ Lưu Tam quán) giành chiến thắng ở Bán kết Vòng Sơ loại thứ nhất Kỳ Thánh Chiến kỳ 92, qua đó sở hữu thành tích 10-5 (tỉ lệ thắng .667) và đủ điều kiện dự thi, tuy nhiên Nishiyama không được phép dự thi do tại thời điểm đó đang tham gia giải đấu với tư cách là học viên Trường Đào tạo (Tam đẳng) chứ không phải là Nữ Lưu kỳ sĩ. Sau này Nishiyama trở thành người phụ nữ đầu tiên bước vào Vòng Sơ loại thứ hai, và mặc dù cô đã lọt vào trận Chung kết của giai đoạn này, ở đây cô đã bị đánh bại và trở thành người phụ nữ đầu tiên thất bại lọt vào Vòng Chung kết một giải đấu chính thức.
    • Vào tháng 9 năm 2022, kỳ thủ nghiệp dư Hayasaki Masakazu giành chiến thắng tại Vòng 2 Vòng Sơ loại thứ Nhất Cúp Asahi mở rộng lần thứ 16, qua đó nâng thành tích của anh lên 12 thắng 7 thua (tỉ lệ thắng .632) trong khoảng thời gian 11 năm 10 tháng và chỉ cần 1 ván thắng nữa là đủ điều kiện tham dự Bài thi, tuy nhiên anh đã để thua ở Vòng 3 diễn ra vào buổi chiều cùng ngày và bỏ lỡ cơ hội dự Bài thi lên chuyên.
Việc tham gia các giải đấu của các Nữ Lưu kỳ sĩ đã lên chuyên

Trong trường hợp một Nữ lưu Kỳ sĩ vượt qua Bài thi Kết nạp Kỳ thủ chuyên nghiệp nói trên, Liên đoàn Shogi Nhật Bản sẽ giải quyết như sau, và kỳ thủ vượt qua bài thi sẽ được phép tham gia cả các giải đấu chuyên nghiệp và các giải đấu Nữ Lưu:

Quy định tham gia các giải đấu đối với Nữ Lưu kỳ sĩ và học viên Trường Đào tạo Kỳ thủ là nữ[30]Quy định sau đây được thông qua và áp dụng khi một Nữ Lưu kỳ sĩ vượt qua Bài thi Kết nạp Kỳ thủ chuyên nghiệp hoặc khi một học viên Trường Đào tạo Kỳ thủ là nữ đủ điều kiện được thăng lên Tứ đẳng.
  1. Trường hợp một Nữ Lưu kỳ sĩ vượt qua Bài thi Kết nạp Kỳ thủ chuyên nghiệp, kỳ thủ đó sẽ được phép tham gia ở cả hai loại giải đấu: giải đấu Nữ Lưu và giải đấu chuyên nghiệp chính thức.
  2. Trường hợp một học viên Trường Đào tạo Kỳ thủ là nữ được thăng lên Tứ đẳng, học viên đó được phép nộp đơn đăng ký trở thành Nữ Lưu kỳ sĩ. Tuy nhiên thời hạn nộp đơn là trong vòng 2 tuần kể từ ngày thăng đẳng.

Khác

Ngoài ra có các chế độ khác để có thể được trực tiếp thăng lên đẳng vị cao trong Trường Đào tạo, dù không phải là trực tiếp trở thành kỳ thủ chuyên nghiệp.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Kỳ thủ chuyên nghiệp (Shogi) https://mainichi.jp/articles/20230522/k00/00m/040/... https://megalodon.jp/2020-0815-1946-08/https://new... https://news.yahoo.co.jp/expert/articles/8c67ab334... https://web.archive.org/web/20220510223158/https:/... https://www.shogi.or.jp/about/information_disclosu... https://shogipenclublog.com/blog/2016/03/28/taniga... https://web.archive.org/web/20200218132336/https:/... https://www.yomiuri.co.jp/igoshougi/ryuoh/20200218... https://www.shogi.or.jp/match/dan_provisions/ https://www.shogi.or.jp/match/junni/rules.html#fre...